تقوا و ترس کلید گشایش...

ومن خطبة له علیه السلام [فی مقاصد أُخرى] فَإِنَّ تَقْوَى اللهِ مِفْتَاحُ سَدَادٍ، وَذَخِیرَةُ مَعَادٍ، وَعِتْقٌ منْ کلِّ مَلَکَةٍ وَنَجَاةٌ مِنْ کلِّ هَلَکَةٍ بِهَا یَنْجَحُ الطَّالِبُ، وَیَنْجُوا الْهَارِبُ، وَتُنَالُ الرَّغَائِبُ. [فضل العمل] فَاعْمَلُوا وَالْعَمَلُ یُرْفَعُ، وَالتَّوْبَةُ تَنْفَعُ، وَالدُّعَاءُ یُسْمَعُ، وَالْحَالُ هَادِئَةٌ، وَالاََْقْلامُ جَارِیَةٌ. وَبَادِرُواصى بِالاََْعْمَالِ عُمُراً نَاکسِاً أَوْ مَرَضاً حَابِساً أَوْ مَوْتاً خَالِساً فَإِنَّ الْمَوْتَ هَادِمُ لَذَّاتِکُمْ، وَمُکَدِّرُ شَهَوَاتِکُمْ، وَمُبَاعِدُ طِیَّاتِکُمْ زَائِرٌ غَیْرُ مَحْبُوبٍ، وَقِرْنٌغَیْرُ مَغْلُوبٍ، وَوَاترٌغَیْرُ مَطْلُوبٍ، قَدْ أَعْلَقَتْکُمْ حَبَائِلُهُ وَتَکَنَّفَتْکُمْغَوَائِلُهُ وَأَقْصَدَتْکُمْمَعَابِلُهُ وَعَظُمَتْ فِیکُمْ سَطْوَتُهُ، وَتَتَابَعَتْ عَلَیْکُمْ عَدْوَتُهُ وَقَلَّتْ عَنْکُمْ نَبْوَتُهُ فَیُوشِکُأَنْ تَغْشَاکُمْدَوَاجِى ظُلَلِهِ ى، وَاحْتِدَامُعِلَلِهِ، وَحَنَادِسُغَمَرَاتِهِ وَغَوَاشِی سَکَرَاتِهِ، وَأَلِیمُ إِرْهَاقِهِغى، وَدُجُوُّأَطْبَاقِهِ وَجُشُوبَةُمَذَاقِهِ؛ فَکَأَنْ قَدْ أَتْاکُمْ بَغْتَةً فَأَسْکَتَ نَجِیَّکُمْط ى، وَفَرَّقَ نَدِیَّکُمْ وَعَفَّى آثَارَکُمْ وَعَطَّلَ دِیَارَکُمْ، وَبَعَثَ وُرَّاثَکُمْ، یَقْتَسِمُونَ تُرَاثَکُمْ بَیْنَ حَمِیمٍخَاصٍّ لَمْ یَنْفَعْ، وَقَرِیبٍ مَحْزُونٍ لَمْ یَمْنَعْ، وَآخَرَ شَامِتٍ لَمْ یَجْزَعْ. [فضل الجد] فَعَلَیْکُمْ بِالْجِدِّ وَالاِجْتِهَادِ، وَالتَّأَهُّبِ وَالاِسْتِعْدَادِ، وَالتَّزَوُّدِ فِی مَنْزِلِ الزَّادِ. وَلاَ تَغُرَّنَّکُمُ الدُّنْیَا کَمَا غَرَّتْ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ مِنَ الاَُْمَمِ الْمَاضِیَةِ، وَالْقُرُونِ الْخَالِیَةِ، الَّذِینَ احْتَلَبُوا دِرَّتَهَا وَأصَابُوا غِرَّتَهَا وَأَفْنَوْا عِدَّتَهَا، وَأَخْلَقُوا جِدَّتَهَا أَصْبَحَتْ مَسَاکِنُهُمْ أَجْدَاثاً وَأَمْوَالُهُمْ مِیرَاثاً، لاَ یَعْرِفُونَ مَنْ أَتَاهُمْ، وَلاَ یَحْفِلُونَمَنْ بَکَاهُمْ، وَلاَ یُجِیبُونَ مَنْ دَعَاهُمْ. فَاحْذَرُوا الدُّنْیَا فَإِنَّهَا غَرَّارَةٌ خَدُوعٌ، مُعْطِیَةٌ مَنُوعٌ، مُلْبِسَةٌ نَزُوعٌ لاَ یَدُومُ رَخَاؤُهَا، وَلاَ یَنْقَضِی عَنَاؤُهَا، وَلاَ یَرْکُدُبَلاَؤُهَا. منها: فی صفة الزّهاد کَانُوا قَوْماً مِنْ أَهْلِ الدُّنْیَا وَلَیْسُوا مِنْ أَهْلِهَا، فَکَانُوا فِیهَا کَمَنْ لَیْسَ مِنْهَا، عَمِلُوا فِیهَا بَمَا یُبْصِرُونَ، وَبَادَرُوا فِیهَا مَا یَحْذَرُونَ تَقَلَّبُ أَبْدَانُهُمْ بَیْنَ ظَهْرَانَیْ أَهْلِ الاَْخِرَةِ یَرَوْنَ أَهْلَ الدُّنْیَا یُعَظِّمُونَ مَوْتَ أَجْسَادِهِمْ وَهُمْ أَشدُّ إِعْظَاماً لِمَوْتِ قُلُوبِ أَحْیَائِهِمْ

از خطبه‏هاى امام(ع)[1]پیرامون مسائل گوناگون تقوا و ترس از خدا کلید گشایش هر درى است و ذخیره رستاخیز و سبب آزادى از هرگونه بردگى(شیطان)و نجات از هر گونه هلاکت.در پرتو تقوا،طالبان پیروز،و فرار کنندگان‏رهائى مى‏یابند و با آن به هر هدف و آرزوئى مى‏توان رسید! ارزش عمل‏عمل کنید(تا هنگامى که)عمل(شما به پیشگاه خدا)بالا مى‏رود و توبه نفع مى‏بخشدو به دعاهاى شما ترتیب اثر داده مى‏شود،(عمل کنید تا زمانى که)احوال آرام و قلمهاى(فرشتگان براى نوشتن اعمال)در جریان است،به انجام اعمال صالح مبادرت ورزید پیش‏از آنکه عمرتان پایان یابد،یا بیمارى مانع گردد و یا تیر مرگ شما را هدف قرار دهد،چه اینکه مرگ از بین برنده لذات است و مکدر کننده تمایلات،و فاصله افکن میان شماو اهدافتان،دیدار کننده‏اى است دوست نداشتنى!حریفى است مغلوب ناشدنى، جنایتکارى‏است تعقیب نکردنى!هم اکنون دامهایش بر دست و پاى شما آویخته و ناراحتیها و مشکلاتش‏شما را احاطه نموده،تیرهایش شما را هدف قرار داده تسلطش بر شما عظیم است و حملاتش‏پى در پى‏کمتر ممکن است تیرش به هدف اصابت نکند،و ضربه‏اش کارگر نشود، چقدر نزدیک است‏که سایه‏هاى مرک و شدت دردهاى آن و تیرگى بیهوشیها،و ظلمت‏سکرات و تالمات خروج‏روح از تن و تاریکى زمان چشم بهم گذاشتن و ناگوارى آن شما را فرا گیرد. خوب پیش خودمجسم سازید که ناگهان مرک به شما حمله‏ور میشود و شما را حتى از گفتن سخن آهسته ساکت‏مى‏سازد. دوستان مشاورتان را از گردتان پراکنده مى‏کند،آثارتان را محو،و خانه‏هایتان رارا معطل مى‏گذارد،وارثان شما را بر مى‏انگیزاند تا ارث شما را تقسیم کنند،اینها یا دوستان‏خاصى هستند که نمى‏توانند به هنگام مرک به شما نفعى ببخشند و یا نزدیکان غمزده‏اى که‏نمى‏توانند جلوى مرک را بگیرند،و یا مسروران و شماتت کنندگانى که از مرک شما غم به‏خاطر راه نمى‏دهند! تلاش و کوشش‏با جدیت و کوشش(در انجام اعمال نیک)بپردازید،براى این سفر آماده شوید، و زادو توشه از این منزل فراوان برگیرید. دنیا شما را مغرور نسازد،چنانکه پیشینیان و امتهاى گذشته را در اعصار و قرون قبل‏مغرور ساخت،همانها که شیر از پستان دنیا دوشیدند،و به غفلتهاى آن گرفتار شدندمدت آن را به پایان بردند و تازه‏هاى آن را کهنه ساختند. ولى سر انجام مسکنهاى آنها،گورستان و ثروتهاشان میراث براى دیگران گردیدهم اکنون کسى که نزد آنان برود وى را نمى‏شناسند،و به آنها که برایشان مى‏گرینداهمیت نمى‏دهند و به کسانى که آنان را مى‏خوانند پاسخ نمى‏گویند. از زرق و برق دنیا بر حذر باشید که غدار است و مکار،فریبنده است و حیله‏گر،بخشنده‏اى است منع کننده! پوشنده‏اى است و برهنه سازنده،آرامش آن بى‏دوام،مشکلاتش بى سر انجام،وبلاهایش جاودانى و قطع ناشدنى! قسمتى دیگر از این خطبه که در توصیف زاهدان است. آنها گروهى از مردم دنیا بودند اما اهل آن نبودند یعنى در دنیا بودند اما همچون کسانى که در آن نبودند،به آنچه درک مى‏کردند عمل مى‏نمودند، و از آنچه باید بر حذر باشند پیشى مى‏گرفتند،آنها جز با کسانى که اهل آخرت بودند نشست‏و برخاست نداشتند،مى‏دیدند که دنیا پرستان مرک اجساد را بزرک مى‏شمرند،اما اینها مرک‏قلبهاى زندگان را بزرگتر مى‏دانند! . توضیح: [1]«ابن ابى الحدید»مى‏گوید:این خطبه از نظر فن‏«بدیع‏»و فصاحت و بلاغت‏از خطبه‏هاى ویژه امام(ع)به شمار مى‏رود. «ابن اثیر»کلمات پیچیده این خطبه را در جلد 2 صفحه 621 ماده‏«خلس‏»و ص‏103 ماده‏«دجى‏»و در جلد3 ص 174 ماده‏«عبل‏»و در جلد 1 ص 355 ماده‏«حدم‏»تفسیر کرده است. و«آمدى‏»در کتاب‏«غرر الحکم‏»بخشهاى مختلفى از این خطبه‏صفحات 112 و113 و 148 و213 آورده است که اختلاف بعضى عبارات آن گواه‏آن است که مدرک وى غیر از نهج البلاغه بوده است. (مصادر جلد3 صفحه 175)